Zamek "Dunajec" w Niedzicy - woj. małopolskie
Warownia zachowała cechy średniowiecznej budowli obronnej. W ciągu dziejów wykształciły się na stosunkowo niewielkim obszarze jego trzy elementy; zamek górny, średni i dolny. Obecny kształt i wygląd budowli pochodzi z czasu wielkiej przebudowy Horwatha Palocsaya, dokonanej w latach 20-tych XVII w. (ukształtowała się wówczas ostatecznie bryła zamku o cechach renesansowych, pojawiła się m. in. attyka i dekoracja sgraffitowa, zachowany jednak został obronny charakter). Przebudowa z lat 1817-1823 podjęta przez Andrzeja Palocsaya, zmieniła ostatecznie zamek w rezydencje z elementami obronnymi. Otoczenie zamku i jego panorama zmieniły się natomiast zupełnie po utworzeniu Jeziora Czorsztyńskiego. Dziś na zamku istnieje muzeum, działa też restauracja, a część komnat udostępniana jest jako pokoje gościnne.
Zamek Dunajec został zbudowany ok. 1310 r. przez Kokosza Berzeviczego, jako drewniano-ziemna strażnica na granicy węgiersko-polskiej. Przed 1330 za sprawą pallatyna węgierskiego Wilhelma Drugetha powstał murowany zamek (górny). Następnie ponownie przeszedł w ręce Berzeviczych, którzy zbudowali zamek średni. Jeden z kolejnych właścicieli, Jerzy Horvath w 1600 r. przekształcił zamek w renesansową rezydencję. Ostatnia właścicielka Ilona hrabina Bethlen, wdowa po Gezie Alapi Salamonie, opuściła zamek w 1943r.
Po II wojnie światowej urządzono w dolnym zamku dom pracy twórczej Stowarzyszenia Historyków Sztuki - pokoje gościnne, jadalnia, kawiarnia. Wykonano wiele prac konserwatorskich.
W 1946r. odnaleziono tutaj tajemniczy testament Inków, spisany pismem węzełkowym na rzemieniach.
Na Zamku Dunajec strona polska złożyła 37 tys. kop groszy praskich w zamian za 13 miast spiskich zastawionych Władysławowi Jagielle przez Zygmunta Luksemburczyka. Akt zastawny z 1412r. wyznaczył także zamek Dunajec jako miejsce zwrotu pożyczonych pieniędzy. Do zwrotu sumy zastawnej nigdy nie doszło, a z zastawionego terytorium powstało starostwo spiskie, które w granicach Polski przetrwało do schyłku pierwszej Rzeczypospolitej.
Jeden z właścicieli zamku niejaki Andrzej Horwath zasłynął z wielkiej fantazji i niebywałej gościnności.
Zamek Dunajec wykorzystano podczas kręcenia filmu dla młodzieży pt. Wakacje z duchami
Ze względu na węgierski rodowód twierdzy, Akos Engelmayer - w latach 1990-1995 ambasador Węgier w Polsce - ofiarował Muzeum swoją kolekcję polskich hungarików (map Węgier z XVI-XX w., rycin z wizerunkami węgierskich królów, zamków, miast i pól bitewnych, starodruków itp.).
Na dziedzińcu zewnętrznym zamku zwraca uwagę znacznych rozmiarów pień przykryty gontowym dachem, wewnątrz którego umieszczona jest drewniana rzeźba św. Jerzego walczącego ze smokiem. Jest to pozostałość kilkusetletniego dębu, który złamał się podczas wichury w 1950r. Wg legendy, dąb ten zasadziła Cyganka za czasów Jana Horwatha z przepowiednią, że gdy drzewo uschnie, ród Palocsayów, zemrze bezpotomnie. Przepowiednia ta wg relacji miała się sprawdzić za życia ostatniego z Horwathów, Aleksandra.
Wozownia należy do budynków muzealnych Zamku w Niedzicy. Została urządzona w 2006 r. W jej wnętrzu umieszczone zostały zabytkowe pojazdy konne pochodzące z lat 1900-1939. Wśród eksponatów znajdują się takie dziwa, jak bałagułka, czortopchajka czy wasążek żydowski. Wstęp do wozowni wliczony jest w opłatę za wejście do muzeum zamkowego.
Informacje o Zamku Dunajec na stronie:
