Zamek czorsztyński - woj. małopolskie - Czorsztyn
Część zamku czorsztyńskiego jest od 1994 roku udostępniona do zwiedzania. Można zobaczyć zamek górny, zamek średni i basztę Baranowskiego. Z tarasu tej baszty rozciąga się piękny widok na okolicę. Piękne widoki podziwiać można również z tarasu zamku górnego. Pomiędzy zamkiem średnim a basztą Baranowskiego znajdują się resztki najstarszej części zamku - cylindrycznej wieży.
Istnieją przypuszczenia, że warownia czorsztyńska powstała już pod koniec XIII wieku. Wtedy powstać miał tu pierwszy gródek. Na przełomie XIII i XIV wieku powstała cylindryczna, murowana wieża o średnicy około 10 metrów. Fundatorem pierwszego czorsztyńskiego grodu były klaryski ze Starego Sącza, a być może nawet sama św. Kinga. Na przełomie XIII i XIV wieku naprzeciw Czorsztyna powstaje zamek Dunajec w Niedzicy. Dunajec staje się rzeką graniczną między Polską a Węgrami. Klaryski mają coraz większe problemy w związku z koniecznością ochrony pogranicza. Widząc strategiczne położenie zamku, Kazimierz Wielki przystępuje do jego rozbudowy i przejmuje go od klarysek.
Między XIV a XVIII wiekiem zamek miał wielu panów: starostów. Jeden z nich, Jan Baranowski, gruntownie przebudował zamek w XVII wieku. W 1790 roku w zamek uderzył piorun, powodując pożar. Zamek został wówczas opuszczony, zaś jego kamienie posłużyły miejscowym jako materiał na budowę domów. W XIX wieku właścicielami Czorsztyna byli Drohojowscy, którzy zbudowali sobie dwór przy zamku i poprowadzili pierwsze prywatne badania archeologiczne na terenie zamku. Ostatnim właścicielem obiektu był Marian Drohojowski (do II wojny światowej). Po wojnie zamek został upaństwowiony. W latach 60-tych prowadzono pierwsze prace naukowe. W latach 90-tych zabezpieczono ruiny zamku tak, aby mogły zostać udostępnione do zwiedzania.
Czorsztyńska góra zamkowa w 1921 roku została objęta ochroną rezerwatową. Ówczesny jej właściciel Stanisław Drohojowski utworzył tutaj prywatny rezerwat, który nieraz traktowany jest jako zalążek powstałego 11 lat później Parku Narodowego w Pieninach (był to poprzednik obecnego Pienińskiego Parku Narodowego). Od 1996 roku rezerwat ten jest integralną częścią Pienińskiego Parku Narodowego pod nazwą Uroczysko Zamek Czorsztyn;. Główną osobliwością jest tu endemit pszonak pieniński, który dość licznie występuje w okolicach ruin zamkowych oraz motyl niepylak apollo. W masywie góry zamkowej spotkać można również liczne skamieniałości utworów jurajskich i dolno kredowych oraz deformacje uskokowe okresu trzeciorzędu.
W 1241 roku podczas najazdu tatarskiego, miał szukać schronienia na czorsztyńskim zamku książę Bolesław Wstydliwy wraz ze swą małżonką Kingą. Wiadomo, że Czorsztyn w owym czasie należał do kasztelana sądeckiego, którym był Piotr Wydżga (znany również jako namiętny poszukiwacz złota). Z postacią tą związana jest pewna legenda. Otóż starosta miał pewnego dnia zaprzedać duszę diabłu, a w zamian za to, posługując się magią oraz mocą daną mu przez diabła, odnaleźć w górach mnóstwo złota. Część tego skarbu chciwy starostwa miał ukryć, zaś górników pomagających mu w wykopaniu skarbu jako niewygodnych świadków zamordować. Część odkrytego bogactwa miała jednak posłużyć jako dar dla zakonu krzyżackiego, do którego zresztą starosta Piotr pod koniec swego życia miał wstąpić. Istnieje ponoć testament, w którym starosta pozostawił informację o miejscu ukrycia swych bogactw, jednak nikomu jeszcze nie udało się odnaleźć ani owego tajemniczego dokumentu, ani samej kryjówki ze złotem.
